જગન્નાથ મંદિરને કારણે ઓડિશામાં પુરી એ હિંદુઓ માટે ચાર આવશ્યક તીર્થસ્થાનોમાંનું એક છે, જે અન્ય ઘણા મંદિરોમાં ભારતના ચાર ધામનો એક ભાગ છે. તે જગન્નાથના વિશ્રામ સ્થાન તરીકે ઓળખાય છે.
પુરીનો રજવાડાનો ઈતિહાસ અને વારસો 3જી સદી પૂર્વેનો છે.
પવિત્ર શહેર પુરીમાં સ્થિત, જગન્નાથ મંદિર અથવા ભારતનું ગૌરવ 11મી સદીમાં રાજા ઇન્દ્રદ્યુમ્ન દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ ભવ્ય મંદિર ભગવાન જગન્નાથનું નિવાસસ્થાન છે જે ભગવાન વિષ્ણુનું સ્વરૂપ છે. તે હિન્દુઓ માટે સૌથી આદરણીય તીર્થસ્થાન છે અને બદ્રીનાથ, દ્વારકા અને રામેશ્વરમની સાથે પવિત્ર ચાર ધામ યાત્રામાં સામેલ છે.
મુખ્ય મંદિર સિવાય, સંકુલની અંદરના કેટલાક નાના મંદિરો તમને એવું અનુભવ કરાવશે કે તમે ભગવાનના ઘરમાં પ્રવેશ કરી રહ્યાં છો. જગન્નાથ પુરી મંદિરની ભવ્ય ઉડિયા સ્થાપત્ય ખૂબ જ સુંદર છે. ચારેય દરવાજા અટપટી કોતરણીથી સુંદર રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે.
તમે અહીં આવીને મંદિરના ભવ્ય મહાપ્રસાદને ચૂકશો નહીં. ભારતના સૌથી મોટા રસોડામાંનું એક, દરરોજ હજારો લોકો માટે માટીના વાસણમાં સ્વાદિષ્ટ ભોજન રાંધવામાં આવે છે અને આ મંદિરમાં ભક્તોને પીરસવામાં આવે છે. મંદિરના રસોડામાં લગભગ 240 માટીના ચૂલા છે.
ભગવાન જગન્નાથજીનું આ મંદિર પુરીમાં સમુદ્રના કિનારે આવેલું છે. મંદિરમાં પ્રવેશવા માટે સિંહ દ્વાર છે. જેના વિશે એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યાં સુધી તમે ગર્ભગૃહની અંદર પગ મુકો છો ત્યાં સુધી તમને બહારથી સમુદ્રનો અવાજ સંભળાતો રહે છે, પરંતુ ગર્ભગૃહની અંદર પગ સાથે પ્રવેશતા જ સમુદ્રનો અવાજ તમને આશ્ચર્યચકિત કરી દેશે. સાંભળ્યું
ભગવાન જગન્નાથના મંદિર સાથે જોડાયેલી ઘણી એવી બાબતો છે, જેના જવાબ વિજ્ઞાન પણ આજ સુધી શોધી શક્યું નથી. મંદિર પર લહેરાતા ધ્વજની જેમ હંમેશા પવનની વિરુદ્ધ દિશામાં લહેરાતા હોય છે. જગન્નાથ મંદિરના ધ્વજ સાથે જોડાયેલી ખાસ વાત એ છે કે તેને રોજ ચઢીને પૂજારી દ્વારા બદલવામાં આવે છે. વર્ષોથી ચાલી આવતી પરંપરા આજ સુધી અટકી નથી.
