એવું માનવામાં આવે છે કે આ શાસ્ત્રમાં આંખોની રચના વિશે એટલી સાચી ગણતરી કરવામાં આવી છે કે કોઈ પણ વ્યક્તિ કોઈ વ્યક્તિને જોઈને જ તેના વિચારો અને મનને જાણી અને સમજી શકે છે.
એવું કહેવાય છે કે આંખો હૃદયના રહસ્યને ઉજાગર કરવામાં સક્ષમ છે. સામુદ્રિક શાસ્ત્ર પણ માને છે કે આંખોના દેખાવ પરથી જાણી શકાય છે કે આવા વિચારો વ્યક્તિના મનમાં રહે છે. કહેવાય છે કે સમુદ્ર ઋષિએ આ ગ્રંથની રચના એ આધારે કરી હતી કે કોઈ વ્યક્તિને જોઈને તેના મનમાં કેવા વિચારો વસે છે તે જાણી શકાય છે.
કેટલાક લોકોની આંખો ગોળાકાર હોય છે. સામાન્ય રીતે નવજાત બાળકોની આંખો જે રીતે દેખાય છે તેવી જ રીતે આ લોકોની આંખો પણ ગોળ હોય છે. કહેવાય છે કે આ લોકો દિમાગથી ખૂબ જ ભોળા હોય છે. તેઓમાં કોઈ પણ વ્યક્તિ પ્રત્યે ઈર્ષ્યા, દ્વેષ કે તિરસ્કારની લાગણી હોતી નથી.
સમુદ્ર શાસ્ત્ર માને છે કે જે લોકોની આંખો મોટી હોય છે, એટલે કે જેમની આંખો પહોળી હોય છે, તેઓ ખૂબ જ સ્માર્ટ અને હૃદયના ખૂબ સારા હોય છે. સમાજમાં પોતાનું સ્થાન પ્રસ્થાપિત કરવા માટે તેઓ સામ, દામ, શિક્ષા અને ભેદનો ઉપયોગ કરવામાં જરાય કચાશ રાખતા નથી.
જે લોકોની આંખો લાંબી હોય છે, એટલે કે જેમની આંખોની લંબાઈ વધુ હોય છે, આવા લોકો બુદ્ધિશાળી હોય છે અને તે લોકોનું હૃદય સ્વચ્છ હોય છે. તે જ સમયે, આ લોકો ફક્ત તેમના પોતાના પર જ સફળતા પ્રાપ્ત કરવાનો પ્રયાસ કરતા નથી, પરંતુ તેમના તમામ સાથીદારો સાથે મળીને સફળતા પ્રાપ્ત કરે છે.
કહેવાય છે કે જે લોકોની આંખો નાની હોય છે તે લોકો ખૂબ ગુસ્સાવાળા હોય છે. એ લોકો હૃદયના શુદ્ધ હોય છે. આ લોકોને જીવનનો કોઈપણ નિર્ણય સાચો અને ખોટો નિર્ણય લઈને જ લેવાનું પસંદ હોય છે. આવા લોકો કોઈને નુકસાન પહોંચાડવા માંગતા નથી.
