હિંદુ પંચાંગનો પ્રથમ મહિનો ચૈત્ર પૂરો થયો છે, વૈશાખનો બીજો મહિનો 17મી એપ્રિલ 2022થી શરૂ થયો છે.
વૈશાખ મહિનો 16 મેના રોજ પૂરો થશે. વિશાખા નક્ષત્ર સાથે સંબંધ હોવાને કારણે આ માસને વૈશાખ કહેવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર વૈશાખ મહિનો ભગવાન વિષ્ણુનો પ્રિય મહિનો છે, તેથી આ મહિનાનું ધાર્મિક મહત્વ પણ ઘણું વધારે છે.
મહર્ષિ નારદના મતે કાર્તિક, માઘ વૈશાખના આ ત્રણ માસ સર્વોચ્ચ કહેવાય છે. બ્રહ્માએ વૈશાખ માસને શ્રેષ્ઠ ગણ્યો છે. આ મહિનામાં ભગવાન વિષ્ણુ અને માતા લક્ષ્મીની પૂજા એકસાથે કરવાનો નિયમ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર વૈશાખ મહિનામાં કરવામાં આવેલું દાન સ્નાન ખૂબ જ ફળદાયી માનવામાં આવે છે.
વૈશાખ દાનનો મહિનો છે
આ માસમાં શિવલિંગને જળ અર્પણ કરવું અથવા ગલાંટિકા બાંધવી વિશેષ પુણ્ય કહેવાય છે. શાસ્ત્રો અનુસાર આ મહિનામાં કુંડા વાવવું, છાંયડાવાળા વૃક્ષની રક્ષા કરવી, પશુ-પક્ષીઓ માટે ભોજનની વ્યવસ્થા કરવી, પસાર થતા લોકોને પાણી પીવડાવવું જેવા શુભ કાર્યો વ્યક્તિના જીવનને સમૃદ્ધિના માર્ગે લઈ જાય છે.
સ્કંદ પુરાણ અનુસાર આ મહિનામાં જળ દાનનું ખૂબ મહત્વ છે એટલે કે અનેક તીર્થયાત્રાઓ કરવાથી જે ફળ મળે છે તે વૈશાખ મહિનામાં જળ દાન કરવાથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. આ સિવાય જેને છાંયડો જોઈતો હોય તેને છત્રનું દાન કરવું, પંખો જોઈતો હોય તેને પંખાનું દાન કરવાથી બ્રહ્મા, વિષ્ણુ શિવ ત્રણેય દેવોની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. જે વિષ્ણુપ્રિયા વૈશાખને પાદુકાનું દાન કરે છે, તે નપુંસકોને તુચ્છ કરીને વિષ્ણુલોકમાં જાય છે.
આ કામ વૈશાખ મહિનામાં કરો
શનિદેવને શાંત કરવા માટે પણ વૈશાખ મહિનો શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. આ દરમિયાન કરવામાં આવેલા કેટલાક વિશેષ કાર્યોથી શનિદેવ પણ ત્રિદેવના આશીર્વાદથી શાંત થાય છે, ગ્રહોની અશુભતા દૂર કરવામાં મદદ કરે છે.
1. તરસ્યાને પાણી અર્પણ કરો- વૈશાખ મહિનામાં તરસ્યાને પાણી આપવું જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે જે વ્યક્તિ આ મહિનામાં તરસ્યાને પાણી પીવડાવે છે, તેને તમામ દાન અને તમામ તીર્થોના દર્શન જેટલું જ ફળ મળે છે. આ સાથે આ સમયગાળા દરમિયાન પશુ-પક્ષીઓ માટે પીવાના પાણીની પણ વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
2. પંપ લગાવો- જો તમે ઇચ્છો તો વૈશાખ મહિનામાં તમારા ઘર કે દુકાનની બહાર પણ પંપ લગાવી શકો છો. તરસ્યાને પણ પાણી મળશે, ત્રિદેવના આશીર્વાદ મળશે.
3. પંખા ભોજનનું દાન કરો- આ મહિનામાં જરૂરિયાતમંદ લોકોને પંખાનું દાન કરવાથી પણ વ્યક્તિના તમામ પાપ નાશ પામે છે, વિશેષ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. આ સિવાય વૈશાખ મહિનામાં કોઈપણ ભૂખ્યા કે જરૂરિયાતમંદ વ્યક્તિને ભોજનનું દાન કરો. અન્નદાન જેવું બીજું કોઈ દાન નથી, તેનાથી પુણ્ય પણ મળે છે (પંખા અને અન્નનું દાન કરો).
તમામ દેવતાઓ દ્વારા પૂજવામાં આવતા ધર્મ, યજ્ઞ, ક્રિયા એ તપનો સાર છે. જેમ વેદમાં વેદ, મંત્રોમાં પ્રણવ, વૃક્ષોમાં કલ્પવૃક્ષ, ધનુષમાં કામધેનુ, દેવતાઓમાં વિષ્ણુ, વર્ણોમાં બ્રાહ્મણ, પ્રિય વસ્તુઓમાં પ્રાણ, નદીઓમાં ગંગાજી, તણખલામાં સૂર્ય, શસ્ત્ર-શાસ્ત્રોમાં ચક્ર, ધાતુઓમાં સોનું, વૈષ્ણવોમાં. શિવ અને રત્નોમાં કૌસ્તુભમણી છે, તેવી જ રીતે ધર્મના ભૂત માસમાં વૈશાખ મહિનો શ્રેષ્ઠ છે.
