નવરાત્રી દર વર્ષે ૪ વખત આવે છે. ચૈત્રના પ્રથમ મહિનામાં, બીજી અષાઢમાં, ત્રીજી આશ્વિનમાં અને ચોથી માઘમાં. ૨ થી ૧૦ ફેબ્રુઆરી સુધી માઘ માસની નવરાત્રીનો પ્રારંભ થઈ રહ્યો છે.
લોકો સામાન્ય રીતે વર્ષમાં માત્ર બે જ નવરાત્રો જાણે છે, એક ચૈત્ર અને અશ્વિન મહિનામાં. આ બંને નવરાત્રો મોટાભાગના ઘરોમાં ઉપવાસ અને પૂજા સાથે ઉજવવામાં આવે છે. જ્યારે આ સિવાય અષાઢ અને માઘમાં આવનારી નવરાત્રિ બહુ ઓછા લોકો ઉજવે છે. આને ગુપ્ત નવરાત્રી કહેવામાં આવે છે.
ગુપ્ત એટલે છુપાવવું. આ નવરાત્રિ પણ કંઈક આવી જ છે. વિશેષ સિદ્ધિ માટે તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. માત્ર ઊંડો આધ્યાત્મિક અભ્યાસ કરનારા સાધકોને જ આ નવરાત્રો વિશે સંપૂર્ણ માહિતી હોય છે અને કાયદા અનુસાર ગુપ્ત રીતે પૂજા કરે છે. આ જ કારણ છે કે તેને ગુપ્ત નવરાત્રી કહેવામાં આવે છે.
ભાગવતમાં ૧૦ પ્રકારની મહાવિદ્યાઓ જણાવવામાં આવી છે. એવું કહેવાય છે કે આ ૧૦ મહાવિદ્યાઓ મા દુર્ગાના ૧૦ સ્વરૂપોમાંથી આવે છે. આ જ કારણ છે કે ગુપ્ત નવરાત્રિમાં મા દુર્ગાના આ ૧૦ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દરેક મહાવિદ્યા મા દુર્ગાની ઉપાસના કરનાર સાધકની તમામ સમસ્યાઓનો અંત લાવવામાં મદદરૂપ થાય છે. તંત્ર સાધનામાં પણ આ મહાવિદ્યાઓને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ગણાવવામાં આવી છે.
