સિંધુ ખીણની સંસ્કૃતિથી, ભારત 3000 વર્ષોથી વિશ્વમાં કપાસના ઉત્પાદનમાં અગ્રેસર રહ્યું છે, ગુજરાત પણ ભારતમાં કપાસનું સૌથી મોટું ઉત્પાદન કરતું રાજ્ય છે અને છતાં આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં કપાસના તેલ અને રૂપિયાના મૂલ્ય બંનેનું વર્ચસ્વ છે. ઐતિહાસિક ઉંચાઈ પર દરરોજ નવા રેકોર્ડ્સ સ્થાપિત થઈ રહ્યા છે. બીજી તરફ મહત્ત્વની તેલીબીયા મગફળીના ભાવ લાંબા સમયથી સ્થિર રહ્યા છે.
કપાસના ભાવ એક સપ્તાહ અગાઉ રૂ.1990-2590થી વધીને રૂ. ની સર્વોચ્ચ કિંમતે પહોંચી. 2050-2762 નોંધવામાં આવી છે. આઠ દિવસમાં એક પણ દિવસ એવો નથી કે જ્યારે કાપુના ભાવ વધ્યા ન હોય. જ્યારે મગફળીનો ભાવરૂ.1100-1300ની રેન્જમાં સ્થિર છે. 13-09-2022ના રોજ મગફળીના ભાવ રૂ. તે 1062-1313 હતું અને આજની દૈનિક સરેરાશ 1050-1321 છે. જ્યારે 7મી મેના રોજ કપાસનો ભાવ રૂ. 1990-2590 આ દરરોજ વધીને રૂ. 2050-2684 એટલે કે આઠ દિવસમાં .172 નો વધારો.
ગયા વર્ષે ખેડૂતોને રૂ. 1100 થી 1500 ની સરખામણીએ આ વર્ષે ભાવમાં 1100 થી 1200 રૂપિયા પ્રતિ મણનો વધારો થયો છે જેના કારણે કપાસના ખેડૂતો ખુશ છે. આ બંને ઓઇલફિલ્ડમાંથી નીકળતા તેલના ભાવ છેલ્લા સપ્તાહથી ઉંચા રહ્યા છે. કપાસિયા તેલ આજે રૂ.2640-2690 અને સિંગાપોર તેલ રૂ.2700-2750ના ભાવે ટ્રેડ થઈ રહ્યું હતું.
નાણાકીય વર્ષમાં ભારતમાં કપાસનો પાક 362 લાખ ગાંસડી (170 કિલો પ્રતિ ગાંસડી) રહ્યો હતો. કેટલાકના મતે ઉત્પાદન 340 લાખ ગાંસડી હતું. પરંતુ ગયા વર્ષે અમેરિકા સહિતના દેશોમાં સપ્લાય ઘટવાને કારણે નિકાસ વધી હતી. ચીન સહિતના દેશોમાં 54 લાખથી વધુ ગાંસડીની નિકાસ થાય છે, જેમાંથી લગભગ અડધી ગાંસડી ચીનમાં નિકાસ થાય છે.
કપાસના ભાવ કપાસિયાના તેલ અને બાદમાં અન્ય માનવ ખાદ્ય ખાદ્ય તેલ, પશુ આહાર, કપાસની ઊન અને અન્ય ઘણી ચીજવસ્તુઓ પર અસર કરે છે, કપડાંથી માંડીને માણસો તબીબી પટ્ટી વિના જીવી શકતા નથી. રાજકોટમાં રોજની 1500 થી 2000 ક્વિન્ટલ કપાસની આવક સૌરાષ્ટ્રના તમામ યાર્ડોમાં ચાલુ છે અને છતાં ભાવ દિન પ્રતિદિન વધી રહ્યા છે. થોડાક યાર્ડમાં એક મંડની કિંમત રૂ. 2800 અને ગાંસડીના ભાવ રૂ. 1 લાખને પાર કરી ગયો છે.
