ભગવાન ભોલેનાથ તમામ ભક્તોની મનોકામના પૂર્ણ કરે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓના આધારે, ભગવાન શિવના પ્રતીક તરીકે બાર જ્યોતિર્લિંગ છે. આ જ્યોતિર્લિંગો દેશના જુદા જુદા ભાગોમાં સ્થાપિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન ભોલેનાથ સ્વયં આ ૧૨ જ્યોતિર્લિંગોમાં નિવાસ કરે છે. એવું કહેવાય છે કે ભગવાન શિવના આ જ્યોતિર્લિંગના દર્શનથી જ વ્યક્તિને પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને મૃત્યુ પછી મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
કાશી વિશ્વનાથ જ્યોતિર્લિંગ મંદિર, બાર જ્યોતિર્લિંગમાંથી એક છે. વારાણસીમાં ગંગા નદીના પશ્ચિમ ઘાટ પર આવેલું છે. ભગવાન શિવ અને માતા પાર્વતીના સૌથી પ્રિય સ્થાનોમાંથી એક માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે મહાદેવના દર્શન પહેલા, બાબા વિશ્વનાથના દર્શન પહેલા ભૈરવજીના દર્શન કરવા જરૂરી માનવામાં આવે છે.
કાશી વિશ્વનાથ મંદિરનો ઈતિહાસ ઘણો લાંબો છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, માતા પાર્વતી સાથેના લગ્ન પછી ભગવાન શિવ કૈલાસમાં રહેતા હતા અને માતા પાર્વતી તેમના પિતાના ઘરે રહેતી હતી. જ્યારે માતા પાર્વતીએ ભગવાન શિવને તેમની સાથે લઈ જવાની વિનંતી કરી, ત્યારે ભગવાન ભોલેનાથે તેમની આજ્ઞા માની અને તેમને કાશી લઈ આવ્યા અને અહીં તેઓ વિશ્વનાથ જ્યોતિર્લિંગ તરીકે સ્થાપિત થયા.
વારાણસીને મોક્ષનું સ્થાન માનવામાં આવે છે. એવી પણ માન્યતા છે કે મહાદેવ પોતે અહીં મરનાર વ્યક્તિના કાનમાં તારક મંત્રનો ઉપદેશ સંભળાવે છે. મત્સ્ય પુરાણમાં પણ તેનો ઉલ્લેખ છે. આપત્તિ પછી પણ કાશી ક્યારેય અદૃશ્ય થઈ નથી, કારણ કે એવું કહેવાય છે કે પહેલેથી જ ભોલેનાથ પોતે કાશીને પોતાના ત્રિશૂળ પર ઉપાડી લે છે, આ રીતે કાશી સુરક્ષિત બની જાય છે.
